BÀ TRẦN THỊ NHƯỢNG NỮ BÍ THƯ TỈNH ỦY ĐẦU TIÊN CỦA ĐỒNG THÁP

Từ khoảng đầu năm 1928 bà Sáu Ngài được ông Nguyễn Văn Sa, Lê Minh Cảnh (Chi bộ làng Hòa An) tuyên truyền giác ngộ cách mạng. Đến ngày 20 tháng 12 năm 1928, bà Sáu chính thức được kết nạp vào An Nam Cộng sản Đảng.
 

Trước tình hình thế giới và Việt Nam có nhiều biến đổi, tháng 7 năm 1936, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản do Lê Hồng Phong chủ trì, đã họp tại Thượng Hải đề ra đường lối và phương pháp đấu tranh mới cho phong trào cách mạng Việt Nam tiếp tục phát triển. Mở đầu cho giai đoạn đấu tranh mới này là phong trào Đông Dương Đại hội. Quốc hội Pháp cử các phái đoàn sang điều tra tình hình Đông Dương, Đảng Cộng sản phát động phong trào rộng lớn trong quần chúng nhân dân đấu tranh công khai, đòi tự do, dân chủ và cải thiện dân sinh.

Ở Cao Lãnh, bà Sáu Ngài công khai đứng ra bán sách báo tuyên truyền. Cuối năm 1939, khi mặt trận Bình dân Pháp sụp đổ, trong chuyến đi vận động chống bắt lính, bà Sáu bị quân Pháp bắt giam tại Vĩnh Long 6 tháng; sau đó đưa về quản thúc ở một ngôi nhà của người dân làm nghề bán nem, số 115, đường Vĩnh Phước (làng Tân Qui Tây, tổng An Trung, Sa Đéc), mỗi tháng phải đi trình diện chính quyền 2 kỳ cho đến năm 1945.
 

Khi Cách mạng tháng Tám chuẩn bị nổ ra, tháng 5 năm 1945 Nguyễn Thị Thập (đại diện Xứ ủy Nam kỳ) từ Mỹ Tho về Sa Đéc bắt liên lạc với bà Sáu Ngài để tập hợp các đảng viên cũ bàn việc tập trung chuẩn bị tiến hành cách mạng. Do yêu cầu thực tế, Tỉnh ủy lâm thời được thành lập, bà Sáu Ngài được bầu làm bí thư.

Lúc này ở Sa Đéc có 2 Tỉnh ủy lâm thời[1] chịu 2 hệ thống lãnh đạo khác nhau. Để thống nhất tổ chức, tránh chia rẽ nội bộ, đưa phong trào cách mạng đi lên; cuộc họp đầu tháng 8 năm 1945 của 2 Tỉnh ủy lâm thời đồng ý chủ trương hợp nhất và nhất trí thành lập Ủy ban khởi nghĩa tỉnh gồm: Nguyễn Văn Huệ, Lê Văn Nhạc và Trần Thị Nhượng. Đúng 7 giờ ngày 25 tháng 8 năm 1945, bà Sáu Ngài tiến đến dinh tỉnh trưởng[2] Sa Đéc buộc giao chính quyền cho lực lượng cách mạng. Trước lời lẽ kiên quyết của vị nữ lãnh đạo và áp lực của quần chúng bên ngoài dinh, khoảng 14 giờ chiều cùng ngày toàn bộ chính quyền về tay nhân dân.

Sau ngày Cách mạng tháng Tám thành công, Pháp trở lại xâm lược nước ta lần thứ hai, năm 1946 bà Sáu Ngài được phân công chính thức giữ chức bí thư Tỉnh ủy, kiêm chủ tịch Ủy ban kháng chiến hành chánh tỉnh Sa Đéc, tiếp tục lãnh đạo phong trào cách mạng của tỉnh.

Cuộc đời và hoạt động của bà Sáu Ngài - Trần Thị Nhượng đã nêu tấm gương sáng về phẩm chất, đạo đức cách mạng trung kiên của người cán bộ, đảng viên, suốt đời thuỷ chung son sắt với Đảng và nhân dân. Bà đã được tặng thưởng Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng, Huân chương Hồ Chí Minh. Tên bà được đặt cho trường trung học cơ sở ở xã Tân Qui Tây (nay là phường An Hoà, thành phố Sa Đéc) và con đường trong nội ô thành phố Cao Lãnh, thành phố Sa Đéc.