Tượng Thần Visnu và tượng nữ thần Laksmi được công nhận bảo vật quốc gia năm 2015

Thần Vishnu - Thần bảo tồn, là một trong 03 vị thần chính của Ấn Độ giáo trong tam vị nhất thể (Siva,Vishnu và Brama). Còn Nữ thần Laksmi là vợ của thần Bảo tồn Vishnu. Nữ thần Laksmi sẽ gánh vác nhiệm vụ của chồng khi không có mặt của Thần Vishnu. Laksmi là Nữ thần Sắc đẹp, Sức khỏe, Thịnh vượng và May mắn. Hình ảnh của Nữ thần đặc biệt quan trọng đối với đời sống tâm linh của tín đồ Ấn Độ giáo và cộng đồng người Chăm.

Tượng Vishnu được phát hiện trong hố khai quật Gò Tháp Mười, trong đợt khai quật di tích kiến trúc Gò Tháp (xã Tân Kiều, huyện Tháp Mười, Tỉnh Đồng Tháp) ngày 15/7/1998.

Tượng có nguồn gốc từ Ấn Độ, được cư dân Óc Eo tiếp nhận và có nhiều sáng tạo mang nét nhân chủng khác như: đội mũ trụ, chống gậy và có trụ giúp thân tượng vững hơn. Tượng được tạc bằng đá sa thạch mịn theo phong cách Phnom Đà, cao 64 cm, rộng 28cm, nặng 8,6kg, niên đại vào thế kỷ VI, có niên đại khoảng sau giữa thế kỷ thứ VI sau Công nguyên.

Đây là loại tượng “Visnu cầm vỏ ốc đưa cao” đóng khố ngắn (sampot) có bốn tay. Hai tay phải đã mất; tay trái phía trước hạ thấp ngang hông, bàn tay sấp, ngón tay cong lại, đặt trên đầu gậy. Cây gậy đã bị gãy từ tầm hông trở xuống. Tay trái phía sau đưa cao đến tầm cổ, cầm vỏ ốc giữa ngón trỏ và ngón chỉ, ba ngón cuối cong lại; phần xoắn trôn ốc xoay lên phía trên, con ốc dính liền với cung giá đỡ vòng qua sau mão đi về phía bên phải để làm chổ tựa cho tay phải sau phía trên (hai tay phải đã mất, thông thường tay này cầm bánh xe).

Tượng đội mão hình viên trụ, chiều cao của mão bằng chiều cao của mặt, từ trán (đường tiếp giáp với mão) đến cằm, mặt tượng tròn, cung mày tạo rõ nét, mắt và miệng có đường viền, cằm chẻ, cổ ngắn, tai dày và dài buông xuống tận vai. Phía sau đầu mái tóc dài lộ ra dưới mão phủ xuống gáy ngang tầm vai.

Tượng đóng khố ngắn sát mông, từ dưới rốn đến trên đầu gối, phía trước và sau thắt vạt buông xuống theo hình rẽ quạt; trước bụng thắt gút hình bầu dục nằm ngang, sau lưng thắt gút xòe hướng về phía trên.

Đây là tác phẩm điêu khắc đá cổ rất tinh xảo, được xem là một trong những tác phẩm đẹp nhất có niên đại sớm còn lại đến ngày nay. Tượng có tạo hình mỹ thuật, với những vật dụng đặc trưng của thần Visnu: Ốc, tù và tượng trưng cho các động lực bí ẩn thúc đẩy sự chuyển động phát triển sinh sôi của cuộc sống muôn loài; gậy tượng trưng cho sức mạnh và trí tuệ.

Tượng nữ thần Laksmi: Do người dân đào đất trồng chuối, phát hiện vào tháng 6 năm 2013 tại Gò Rượu, ấp Công Tạo, xã Bình Phú, huyện Tân Hồng (địa điểm phát hiện nằm trong bản đồ khảo cổ học Việt Nam).

Tượng bằng đá sa thạch còn khá nguyên vẹn, màu xám trắng rộng 23cm, cao 92cm, nặng 21kg, tạc theo phong cách cuối Sambor đầu Prei Lmeng, niên đại thế kỷ VII.

Tượng tạc ở tư thế đứng trên bệ hình chữ nhật, phần dưới bệ tạc liền khối với chốt cắm tiết diện hình tam giác. Tượng có dáng người cân đối, ngực nở, eo thắt, hơi ưỡn về phía trước. Đầu đội mũ hình trụ, chiều cao của mũ bằng chiều cao của mặt, phần tiếp giáp giữa chân mũ và trán có chạm đường gờ nổi.

Gương mặt vuông, hai chân mày cong giao nhau, mắt mở to và nhìn thẳng, mũi cao, môi mỏng, miệng hơi mỉm cười, hai dái tai dài xuống gần đến vai. Thân trên để trần, thân dưới quấn váy dài dhoti ôm sát thân và buông dài xuống mắt cá chân. Phần giữa của váy dài dhoti có một nút hình túi nhiều nếp uốn cong, phồng mềm mại trước bụng, vạt trước xếp nổi bốn lớp buông thỏng xuống giữa hai bàn chân. Phần dưới vạt được thể hiện khá mềm mại, uốn cong về phía trước, có hai tay cong đặt ngang hông hướng về phía trước, hai bàn tay nắm hở.

Hai pho tượngVisnu và nữ thần Laksmi là những tác phẩm điêu khắc kiệt tác, hội đủ những giá trị cao về lịch sử, văn hóa và khoa học nên được đưa và danh sách Bảo vật quốc gia, để có chế độ bảo quản và phát huy giá trị nhằm làm phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa thế giới, góp phần bảo tồn nền văn minh của nhân loại.