BẢO VẬT QUỐC GIA

Bảo vật quốc gia thứ nhất
 

Thần Vishnu - Thần Bảo tồn, là một trong ba vị thần chính của Ấn Độ giáo (Shiva, Vishnu, Brahma). Với bản tính nhân từ, thần là người bảo vệ cuộc sống, diệt trừ loài quỷ dữ vì vậy, thần Vishnu được cư dân Phù Nam thờ phụng rất phổ biến.

Tượng thần Vishnu trưng bày tại Bảo tàng Đồng Tháp được Thủ tướng chính phủ ký quyết định số 2599/QĐ-TTg công nhận Bảo vật quốc gia vào ngày 30/12/2013. Tượng được phát hiện trong hố khai quật Gò Tháp Mười trong đợt khai quật di tích kiến trúc Gò Tháp Mười vào ngày 15/7/1998, có niên đại cuối thế kỉ V đầu thế kỉ thứ VI, chất liệu bằng đá sa thạch, trọng lượng 70 ký, kích thước dài: 22cm, rộng: 40cm, cao: 149cm.

Tượng là hiện vật độc bản. Tượng có hình thức độc đáo khác với các tượng Vishnu khác. Đây là tác phẩm điêu khắc đá cổ tinh xảo, được xem là một trong những tác phẩm Vishnu đẹp nhất còn lại đến ngày nay. Tạo hình thon thả, trau truốt, hai vai có 4 tay, mỗi tay cầm một vật tượng trưng của thần: Ốc Tù Và tượng trưng cho các động lực bí ẩn thúc đẩy sự chuyển động sinh sôi nảy nở của muôn loài; Bánh Xe tượng trưng cho nguồn sáng tạo và sự hủy diệt; Hoa Sen là biểu tượng của mặt trời; cây Trùy tượng trưng cho sức mạnh của sự hiểu biết.

Hình tượng thần Vishnu có nguồn gốc từ Ấn Độ, nhưng khi được cư dân Óc Eo tiếp nhận đã có nhiều sáng tạo nhân chủng khác Ấn Độ như: đội mũ trụ, cây trùy và trụ chống giữ thân vững hơn. Tượng đã hội tụ những giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật liên quan đến tôn giáo và phong cách nghệ thuật tiêu biểu của văn hóa Óc Eo.

Tượng có màu xám trắng, tạc ở tư thế đứng trên bệ hình chữ nhật, phần dưới bệ tạc liền khối với chốt cắm tiết diện hình tam giác. Tượng có dáng cân đối, ngực nở, eo thắt hơi ưỡn về phía trước. Đầu đội mũ hình trụ. Gương mặt tượng vuông, hai chân mày giao nhau, mắt mở to và nhìn thẳng, môi mỏng, miệng hơi mỉm cười, hai dái tai dài xuống tận vai. Thân trên để trần, thân dưới quấn váy dài dhoti có thắt vạt tiết diện hình khối chữ nhật buông thõng xuống giữa hai bàn chân. Phía dưới vạt được thể hiện khá mềm mại, uốn cong về phía trước. Tượng có hai vai và 4 tay, hai tay sau phía trên hướng lên trời, tay phải cầm bánh xe, tay trái cầm hình tượng ốc tù và, hai tay trước phía dưới hạ thấp xuống ngang hông, lòng bàn tay phải để ngửa ngón tay uốn cong cầm hoa sen tỳ trên trụ tiết diện vuông nối thẳng xuống lòng bàn chân phải, tay trái đặt trên cây trùy nối thẳng xuống bên cạnh bàn chân trái lòng bàn tay lặt úp nắm vào đầu trụ, cánh tay phải bị gãy mất toàn bộ.

Bảo vật quốc gia thứ hai

Tượng thần Vishnu trưng bày tại Bảo tàng Đồng Tháp được Thủ tướng chính phủ ký quyết định số 2382/QĐ-TTg công nhận ảo vật quốc gia vào ngày 25/12/2015. Tượng được phát hiện trong hố khai quật Gò Tháp Mười trong đợt khai quật di tích kiến trúc Gò Tháp Mười vào ngày 15/7/1998, có niên đại thế kỉ thứ VI, chất liệu bằng đá sa thạch, trọng lượng 8,6 ký, kích thước 64cm x 24cm.

Tượng thần Vishnu được xem là một trong những tác phẩm đẹp tiêu biểu đã hội tụ đủ những giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa nghệ thuật liên quan đến tôn giáo và phong cách nghệ thuật tiêu biểu của văn hóa Óc Eo và là hiện vật độc bản.

Tượng tạc ở tư thế đứng trên bệ hình chữ nhật, phần dưới bệ tạc liền khối với chốt cắm tiết diện hình tam giác. Tượng có dáng người cân đối, ngực nỡ, eo thắt, hơi ưỡn về phía trước. Đầu đội mũ hình trụ, chiều cao của mũ bằng chiều cao của mặt, phần tiếp giáp giữa chân mũ và trán có chạm đường gờ nổi. Gương mặt bầu tròn, hai chân mày giao nhau mắt mở to và nhìn thẳng thể hiện rõ con ngươi và mí bằng những nét khắc chìm, sống mũi thẳng nhỏ, cao, môi mỏng, miệng hơi mỉm cười hai dái tai dài xuống tận vai. Bụng hơi phệ, ngực có núm vú thể hiện bằng một vòng tròn nhỏ khắc chìm. Thân trên để trần, thân dưới quấn sampot ôm sát thân dài đến gối. Tượng có 4 tay, nhưng mất hai tay phải. Tay trái trên cầm hình tượng ốc shankha, tay trái phía dưới hạ thấp xuống ngang hông, lòng bàn tay đặt trên cây trùy, nối thẳng xuống bên cạnh bàn chân trái, lòng bàn tay đặt úp nắm vào đầu trùy. Cây trùy bên trái bị gãy mất toàn bộ.

Bảo vật quốc gia thứ ba

Tượng nữ thần Laksmi lưu giữ tại Bảo tàng Đồng Tháp được Thủ tướng chính phủ ký quyết định số 2382/QĐ-TTg công nhận bảo vật quốc gia vào ngày 25/12/2015. Tượng được người dân phát hiện trong khi đào đất làm vườn tại khu vực Gò Rượu, xã Bình Phú, huyện Tân Hồng. Có niên đại thế kỉ thứ VII, chất liệu bằng đá cổ, trọng lượng 21 ký, kích thước 23cm x 92cm.

Tượng nữ thần Laksmi là hiện vật độc bản tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc đá cổ rất tinh xảo, được xem là một trong những tác phẩm đẹp nhất còn lại đến ngày nay.

Tượng tạc theo phong cách cuối sambor đầu Prei Lmeng, có màu xám trắng, tạc ở tư thế đứng trên bệ hình chữ nhật, phần dưới bệ tạc liền khối với chốt cắm hình tiết diện hình tam giác Tượng có dáng người cân đối, ngực nỡ, eo thắt, hơi ưỡn về phía trước. Đầu đội mũ hình trụ, chiều cao của mũ bằng chiều cao của mặt, phần tiếp giáp giữa chân mũ và trán có chạm đường gờ nổi. Gương mặt vuông, hai chân mày giao nhau mắt mở to và nhìn thẳng, mũi cao, môi mỏng, miệng hơi mỉm cười hai dái tai dài xuống gần đến vai. Thân trên để trần, thân dưới quấn váy dài dhoti ôm sát thân và buông dài xuống mắt cá chân. Phần giữa của váy dài dhoti có nút hình túi nhiều nếp uốn công phồng mềm mại trước bụng, vạt trước xếp nổi bốn lớp buông thỏng giữa xuống hai bàn chân, phần dưới vạt được thể hiện khá mềm mại, uốn cong về phía trước. Tượng có hai tay cong đặt ngang hông hướng về phía trước, hai bàn tay nắm hở.